Wie is van hout

Afdeling De Vonder van Coudewater ligt pal achter het geluidscherm van de A59 tussen Rosmalen en Maliskamp. Dat is aangenaam. Zo vormen de protestkreten van de bewoners geen hinder voor automobilisten – ze zouden de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden. Maken de tachtig bewoners kabaal? In de regel niet. Maar deze herfst wel. GGZ Oost Brabant heeft besloten dat ze moeten verhuizen naar onder meer Boekel en Veghel. Een van hen is Tineke. Ze woont al vijftig jaar op Coudewater. Onlangs is haar jubileum gevierd, met taart en receptie. Hoeveel vraagtekens passen er straks in haar verhuisdoos? Ook de honderd jongvolwassenen van Langdurige Zorg en Wonen (LZW) moeten afscheid nemen.

Niet alles wat leeft op Coudewater gaat verdwijnen. De bomen op het landgoed, waaronder een watercipres, suikerahorn en rode beuk, blijven staan. Oude wortels moet je niet lostrekken, weten biologen. Zeker niet als bomen zwak, krom of gespleten zijn. 

Nog geen zes jaarringen geleden verhuisden de bewoners van het versleten paviljoen Sonnevanck naar De Vonder. Het is een tweelaags houten gebouw. Een noodvoorziening, klonk het geruststellend. Binnen vier jaar zou het Masterplan Coudewater klaar zijn: nieuwbouw voor ouderenzorg plus reguliere woningen.

Een goed recept. Maar op de bijsluiter ontbrak de waarschuwing dat het ruzies kan uitlokken. Dat merkten GGZ Oost Brabant en de gemeente Den Bosch. Tot afgelopen lente vochten ze over milieukwesties in het Masterplan, waaronder fijnstof en een dassenburcht. GGZ Oost Brabant gaf de moed op. Nu vinden de kemphanen elkaar in een akkoord over een azc op Coudewater. 

Verpleegkundige Marianne van Heeswijk volgde het op de voet. Ze werkt parttime op Coudewater. Al dertig jaar. Langzaam heeft ze Coudewater naar de ratsmodee zien gaan. Ooit was het een samenlevinkje. Eigen winkeltje, café, pedicure, verpleegstersflat, kapper. Maar in de jaren negentig maakte Coudewater kennis met outsourcing en cost cutting. Dat zijn geen kwalen uit de DSM-5, het handboek voor classificatie van psychische stoornissen. Het zijn bezuinigingsmaatregelen. Ze hebben de zorg verslechterd, ziet Marianne. Zo slikken velen op De Vonder de zonlichtvitamine Divisun; tijd voor buiten wandelen ontbreekt. Nogal wat bewoners dragen incontinentieluiers. Dat scheelt in tijdrovend toiletbezoek, al was het waterverbruik al duurzaam en prijzenswaardig laag: bewoners douchen slechts eenmaal per week.

Wat Marianne het allerhardst raakt, is dat twee kwetsbare groepen nu ongewild tegenover elkaar komen te staan. Plotseling lijkt het alsof vluchtelingen de bewoners verdrijven. Dat is niet zo, weet ze. Het huidige Coudewater wás al niet meer rendabel, dankzij Haagse bezuinigingen in de GGZ en snoeiharde zorgverzekeraars. Ondertussen werpen PVV en AZC Alert zich als nobele redders van de bewoners op. In vier dagen tijd hebben al 3.076 boze Nederlanders op petities.nl tegen de komst van een azc op Coudewater getekend.

Zo schreeuwt Nederland over de hoofden van bewoners en vluchtelingen heen. Of die kwetsbare groepen zelf actie kunnen voeren? Volgens psychiater Jan Foudraine, die Wie is van hout schreef, moeten we de geest nooit onderschatten. Een voorspelling. Binnenkort komt u langs Coudewater en ziet u tussen de oude platanen asielzoekers en bewoners staan. Broederlijk naast elkaar. Stokstijf, de armen gespreid. Op hun jassen zijn vuurrode en gele bladeren gespeld. Ze zijn niet gek. Ze zijn een boom. En ze gaan niet weg van Coudewater. 

Want de bomen mogen blijven.

______________________________

Publicatiedatum Brabants Dagblad: 28 oktober 2015