Sanoune

Op zijn zevenentwintigste ging Sanoune naar de dierentuin. Voor het eerst in zijn leven. In Burgers Bush zag hij olifanten, leeuwen en neushoorns, maar achter tralies. Dat verwonderde hem. In het West-Afrikaanse land Benin, waar hij was opgegroeid, sjouwden ze vrijelijk rond. Zonder bordjes met voedertijden. Die bepalen ze zelf wel, wist Sanoune. Als jonge koeien- en schapenhoeder had hij hun honger leren kennen. Die waakzaamheid zou hem later nog van pas komen.

In 2011 ontvluchtte hij Benin. Ouderloos, een wees van negentien. In zijn kinderjaren overleed zijn moeder aan een slangenbeet. Zijn vader, zoon van de invloedrijke dorpsoudste, werd vermoord. Aanleiding? Een uit de hand gelopen conflict met een andere etnische groep. Stichting Buurtbemiddeling of 112 bellen valt onder westers comfort.

Sanoune vreesde zijn eigen leven. Aan de Libische kust stapte hij in een boot. Op school hield hij van aardrijkskunde. De kaart van Europa kon hij dromen. Zo belandde hij via Italië in Noord-Nederland. Daar leerde hij niet het klassieke rijtje Hoogezand-Sappemeer, Zuidbroek, Scheemda opdreunen. Zijn les in topografie zou grilliger zijn: Ter Apel, Oisterwijk, Grave, Leeuwarden. In 2014 eindigde hij in Den Bosch, nadat zijn verzoek om een verblijfsvergunning was afgewezen.

Dakloos, waarheen? De enige zekerheid: aan de Afrikalaan op bedrijventerrein De Herven staan geen woonhuizen. Wel vind je er kringloopwinkel Vindingrijk, maar een tweede- of derdehands kans op fortuin leek Sanoune niet gegund. Zelfs zijn voornaam liet het afweten: Sanoune betekent geluk.

Vijf maanden leefde hij op straat. Af en toe mocht hij in de kantine van de moskee slapen. Later kon hij bij een gastvrije man in Boschveld terecht. In die stationswijk ligt ook de noodopvang voor uitgeprocedeerde asielzoekers. Het is zijn huidige verblijfplaats.

Sanoune vertelt zijn verhaal in de huiskamer van twee Bossche zestigers. Ze ontfermen zich al jaren over hem. Op zijn T-shirt staan drie plaatsnamen: Tokyo, New York City en Parijs. Onbereikbare bestemmingen, zelfs al zou hij een winnend Staatslot op de stoep vinden. Want hij heeft geen identiteitsbewijs. Een paspoort is een poort die pas opengaat als de portiers dat willen. Anders blijft hij vergrendeld.

Dat ondervindt Sanoune dag in dag uit. Vijf jaar geleden heeft hij zich met zijn lot verzoend. In overleg met de Dienst Terugkeer en Vertrek, een zijtak van de IND, heeft hij besloten om terug te keren naar Benin. Maar dat kan niet. Oorzaak: de geboorteakte van Sanoune ontbreekt. Het document is nooit opgesteld, of het is zoekgeraakt in de gemeentelijke administratie van Djougou. Zolang die akte in Benin niet boven water komt, wil het land hem niet terugnemen.

Sanoune is in alle staten. Van woede, van wanhoop. Al vijf jaar. Maar hij is vooral statenloos.

[wordt vervolgd]

_________________

Publicatie Brabants Dagblad: 1 juli. Deel 2 verschijnt op 15 juli.

Noot aan de lezer: de reactiemogelijkheid zal na herziening van de kronieksite vanaf nazomer 2020 weer in gebruik worden genomen.